علائم یائسگی در زنان از نظر نوع و شدت یکسان نیستند. با نزدیک شدن به این دوران، تغییرات هورمونی قابل توجهی در زنان رخ می‌دهد. بسیاری از نشانه‌های دوران یائسگی به این موضوع مرتبط هستند. به‌طور کلی زنان در سنین بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی وارد این مرحله از زندگی خود می‌شوند. اگر نشانه یائسگی قبل از ۴۰ سالگی بروز کنند، با یائسگی زودرس (premature menopause) مواجه شده‌اید. مطالعه این مقاله شما را با مهمترین علامت‌های یائسگی آشنا می‌کند.
علائم و نشانه‌های یائسگی چیست؟
از رایج‌ترین علائم یائسگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پریودهای نامنظم (Irregular periods)
پریود نشدن در برخی ماه‌ها، اولین علامت یائسگی به‌شمار می‌رود. هورمون‌هایی مانند استروژن (Estrogen) و پروژسترون (Progesterone) در تنظیم سیکل پریودی زنان نقش مهمی دارند. با کاهش سطح این هورمون‌ها تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود و پوشش رحم نیز ریزش نخواهد داشت. به همین دلیل بی‌نظمی و در نهایت توقف سیکل ماهانه رخ می‌هد. به‌طور کلی در دوره قبل از یائسگی پریودهای سبک‌تر و کمتری را تجربه خواهید کرد.
گُرگرفتگی (Hot flashes)
احساس گُر گرفتگی یکی دیگر از رایج‌ترین علائم یائسگی است. در این دوران زنان آن را با شدت‌های مختلف تجربه می‌کنند. گُر گرفتگی اغلب با نشانه‌هایی مانند قرمزی پوست و تعریق بیش از حد، به ویژه در قسمت بالایی بدن، صورت و گردن همراه است. پزشکان به‌طور دقیق نمی‌توانند علت گُرگرفتگی در یائسگی را توضیح دهند. با این حال آنها معتقدند تغییرات هورمونی در این امر نقش مهمی دارند. مثلا تغییر سطح هورمون استروژن روی سیستم تنظیم دمای بدن موثر است و به همین دلیل زنان در این دوران به‌طور ناگهانی احساس گرمای شدید دارند. فاکتورهایی مانند استرس، مصرف غذاهای تند و کافئین دار، پوشیدن لباس‌های تنگ و برخی داروها، مانند داروهای ضد افسردگی، می‌توانند شدت گُر گرفتگی در زنان یائسه را افزایش دهند.
اگر در این دوران قرار دارید، بهتر است علائم خود را با دکتر متخصص زنان تهران در میان بگذارید. این پزشکان می‌توانند با توجه به شرایط شما، یک برنامه مدیریتی برای کنترل علائم یائسگی به شما پیشنهاد کنند.
تغییرات خلق و خو (Mood changes)
وقتی صحبت از تغییرات خلق و خو در دوران یائسگی می‌شود، یعنی با احساساتی مواجه هستید که نمی‌توانید آنها را کنترل کنید یا در مدیریت آنها بسیار ضعیف هستید. مثلا ممکن است به‌طور ناگهانی غمگین شوید و گریه کنید. شاید اتفاق‌های کوچک و بی‌اهمیت را بهانه کنید و عصبانی شوید. اگر احساس می‌کنید بی‌دلیل پرخاشگر شده‌اید و یا اصطلاحا تحمل‌تان کم شده است، کمی به خود فرصت دهید. این احتمال وجود دارد که در حال تجربه کردن علائم یائسگی هستید.
پزشکان متخصص علت تغییرات خلق و خو در دوران یائسگی را نیز به تغییرات هورمونی نسبت می‌دهند. آنها بر این باور هستند که کاهش سطح استروژن خستگی، تحریک‌پذیری و اضطراب را در زنان یائسه بالا می‌برند.
تحریک‌پذیری و درد سینه (Breast soreness)
حساسیت سینه یا ماستالژ (mastalgia) یکی دیگر از علائم یائسگی است که زنان با شروع این مرحله آن را تجربه می‌کنند. این درد اغلب حالت ضربان‌دار دارد، البته برخی زنان آن را به‌صورت سوزشی نیز توصیف می‌کنند. علت آن نیز به تغییرات هورمونی بازمی‌گردد. تغییرات هورمونی باعث تجمع مایع در پستان‌ها می‌شود، به همین دلیل بسیاری از زنان در این دوران احساس تورم و درد در سینه‌ها را تجربه می‌کنند. برای کنترل آن راه‌کارهای زیر به شما پیشنهاد می‌شود:
- ورزش منظم
- کمپرس گرم
- کاهش مصرف کافئين
- ترک سیگار
- پوشیدن سوتین‌های مناسب
علاوه‌بر این موارد می‌توانید با داشتن رژیم غذایی سالم و مناسب درد پستان و سایر علائم یائسگی را کنترل کنید. برای این منظور لازم است با پزشک متخصص مشورت داشته باشید.
درد مفاصل (Joint pain)
هورمون استروژن در روان نگه‌داشتن مفصل‌ها و همچنین کاهش التهاب نقش دارد. کاهش سطح آن در دوران یائسگی باعث می‌شود تا برخی زنان از درد مفاصل رنج ببرند. در واقع این هورمون وظیفه تنظیم مایعات در سطح بدن را برعهده دارد. وقتی سطح آن کم می‌شود، ریسک بروز بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت (arthritis) و پوکی استخوان (Osteoporosis) در زنان افزایش می‌یابد. برای مدیریت این عوارض در کنار پزشک زنان به مشاوره دکتر روماتولوژی تهران نیز نیاز دارید.
تعریق شبانه (Night sweats)
در واقع منظور از تعریق شبانه، گُرگرفتگی در طی شب است. برخی زنان به‌خوبی می‌توانند با این مشکل کنار بیایند و آن را حل کنند. اما برای بسیاری تعریق شبانه در یائسگی یک چالش است و به کمک نیاز دارند. در کنار مشاوره با پزشک متخصص توجه به برخی فاکتورها می‌تواند در مدیریت این شرایط به شما کمک کند. برای مثال:
- لباس‌های راحت و خنک بپوشید.
- در طی روز و یا حتی قبل از خواب دوش خنک بگیرید.
- اگر اضافه وزن دارید، راه‌حلی برای آن پیدا کنید.
- با هر روشی که می‌توانید استرس را از خود دور کنید.
- تکنیک‌های مدیتیشن را یاد بگیرید.
گاهی اوقات روش‌های خانگی برای کنترل تعریق شبانه در یائسگی موثر نیستند، در چنین شرایطی پزشک با توجه به وضعیت شما، دارو درمانی را پیشنهاد خواهد کرد.
خشکی واژن (Vaginal dryness)
یکی دیگر از علائم یائسگی در زنان به خشکی واژن مربوط می‌شود. با شروع این دوران و حتی پس از آن، به دلیل کاهش سطح هورمون‌های جنسی، گردش خون مناسبی در ناحیه واژن وجود ندارد. به همین دلیل بسیاری از زنان خشکی واژن را تجربه می‌کنند. این مشکل باعث رابطه جنسی دردناک نیز می‌شود. این یکی از مهمترین دلایلی است که زنان در این دوران تمایلی به برقراری رابطه جنسی ندارند.
در دوران یائسگی چه باید کرد؟
مشاوره با پزشک متخصص زنان به شما در مدیریت علائم یائسگی کمک می‌کند. در کنار آن لازم است تا بیش از هر زمان دیگری به تغذیه خود اهمیت بدهید و یک برنامه ورزشی مناسب و منظم برای خودتان در نظر بگیرید. همچنین سعی کنید در مورد بیماری‌های زمینه‌ای و تاثیر احتمالی یائسگی بر آنها، آگاه باشید. برای مثال تغییر سطح استروژن، پروژسترون و هورمون‌های مرتبط با یائسگی ممکن است بر علائم لوپوس در زنان تاثیر بگذارند. برخی زنان از شدت علائم این بیماری در دوران یائسگی خبر داده‌اند.
